การฝึกอบรมหรือพัฒนาบุคลากรมีวัตถุประสงค์ในการพัฒนาทั้งด้าน ความรู้ (Knowledge) ทักษะความชำนาญ (Skill) และทัศนคติ (Attitude) ซึ่งทัศนคตินี่แหละที่สร้างกันยากที่สุด โดยทั่วไปมักจะแปลความหมายของคำว่าทัศนคติ เป็นด้านการรักงาน แต่ในเนื้อแท้ของทัศนคติยังแยกออกเป็นส่วนต่างๆ ย่อยออกไปอีกแล้วแต่ว่า งานที่ต้องฝึกหรือเรียนรู้นั้นเกี่ยวของกับเรื่องใด

โดยทั่วไปเรามักจะเห็นการระบุวัตถุประสงค์ในการจัดการฝึกอบรม หรือการเรียนการสอน "เพื่อให้มีทัศนคติที่ดี" ซึ่งเป็นการระบุที่คลุมเครือมาก ไม่รู้ว่าทัศนคติด้านใด ดีอย่างไร เฉกเช่นการระบุว่า "เป็นคนดี" ดีอย่างไร อย่างไหนที่เรียกว่าดี ดีของใคร อะไรที่ว่าไม่ดี เถียงกันตายเลย

บทความนี้จะเป็นการระบุควาชัดเจนของ ทัศนคติ (Attitude) ว่ามีด้านใดบ้าง โดยจะอ้างอิงจากภาษาอังกฤษเป็นหลักเพื่อการจัดกลุ่มได้ชัดเจนและเฉพาะเจาะจงมากยิ่งขึ้น

Accuracy

• ความถูกต้องแม่นยำ
  

Adaptability

• ความสามารถในการปรับตัวกับสถานการณ์ต่างๆ
  

Alertness

• ความรู้สึกตื่นตัวอยู่เสมอ
  

Artistic flair

• ความเข้าใจและซาบซึ้งกับความเป็นศิลปะ
  

Attention

• ความใส่ใจต่อผู้คน เรื่องราวและสถานการณ์ต่างๆ
  

Calmness

• ความสงบ ใจเย็น ความสามารถในการควบคุมและระงับอารมณ์
  

Care

• ความระมัดระวัง ไม่ให้เกิดความเสียหายหรือความเสี่ยงที่ไม่ควรต้องเสี่ยง
  

Cleanliness

• ความใส่ใจระวังรักษาความสะอาด
  

Control

• ความสามารถในการควบคุมสถานการณ์
  

Co-operation

• ความร่วมมือจนกระทั่งสิ้นสุดกิจกรรมนั้นๆ
  

Courage

• ความกล้าหาญเด็ดเดี่ยว กล้าเผชิญกับสถานการณ์ต่างๆ
  

Courtesy

• ความมีมารยาท อัธยาศัยที่ดี
  

Dexterity

• ความชำนาญในการทำงานนั้นๆ โดยเฉพาะด้านงานที่ต้องใช้มือทำ เช่นงานศิลปะ หัตกรรม
  

Dignity

• ความตระหนักระวังในการรักษาศักดิ์ศรี ให้เป็นที่ยอมรับนับถือ
  

Discretion

• ความมีดุลพินิจ โดยเฉพาะกับการต้องตัดสินใจ
  

Economy

• ความสามารถในการจัดการ ใช้สิ่งของอย่างคุ้มค่า เหมาะสม
  

Efficiency

• ความมีประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน

Empathy

• ความเอาใจใส่ในความรู้สึกของผู้อื่น
  

Fairness

• การปฏิบัติต่อผู้อื่นอย่างเท่าเทียม ยุติธรรม ไม่ลำเอียง
  

Firmness

• ความมั่นคงทางอารมณ์ เป็นตัวของตัวเองอย่างมีเหตุผล
  

Friendliness

• การเป็นมิตร มีไมตรีต่อผู้อื่น
  

Good memory

• มีความจำที่ดี
  

Helpfulness

• การมีความเอื้อเฟี้อเผื่อแผ่
  

Humanity

• ความมีมนุษยธรรม มีความกรุณาต่อเพื่อนมนุษย์
  

Imagination

• การมีจินตนาการ มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์
  

Improvisation

• สามารถพัฒนาการในขั้นที่สูงขึ้นได้
  

Initiative

• ความคิดริเริ่ม มองการณ์ไปถึงสถานการณ์ที่อาจจะเกิดขึ้นต่อไป
  

Integrity

• ความซื่อสัตย์ ไว้วางใจได้
  

Justice

• ความยุติธรรม มีเหตุผล
  

Kindness

• ความมีน้ำใจ มีเมตตากรุณา
  

Leadership

• ความเป็นผู้นำ
  

Observation

• ความเป็นนักสังเกตุ
  

Orderliness

• ความมีระเบียบวินัย
  

Pleasantness

• การมีความรื่นรมย์กับเหตุการณ์ต่าง ได้
  

Politeness

• ความสุภาพอ่อนโยน ให้เกียรติผู้อื่น
  

Presence of mind

• การมีใจจดจ่อในการปฏิบัติงานอย่างตั้งใจ มีสติ
  

Pride in personal appearance

• ความภาคภูมิใจ พอใจกับรูปลักณ์ของตนเอง
  

Reliability

• ความน่าเชื่อถือไว้วางใจได้ ทั้งต่อหน้าและลับหลัง
  

Responsibility

• ความรับผิดชอบ (ไม่ทำทิ้งๆ ขว้างๆ)
  

Salesmanship

• ความเป็นนักการขาย มีศิลปะในการเสนอขาย
  

Security

• ความระมัดระวังในการรักษาความปลอดภัย
  

Self - motivation

• ความสามารถในการสร้างแรงจูงใจให้กับตนเอง
  

Sense of responsibility

• ความรับผิดชอบต่อตนเอง
  

Showmanship

• ความสามารถในการแสดงออกต่อหน้าผู้อื่น
  

Sympathy

• ความเห็นอกเห็นใจผู้อื่น
  

Tact

• การมีปฏิภาณไหวพริบ
  

Tidiness

• ความประณีต ละเอียด รอบคอบ
  

Understanding

• ความสามารถในการทำความเข้าใจเหตุการณ์และเรื่องราวต่างๆ ได้ดี
  

Willingness

• ความตั้งใจ เต็มใจ มุ่งมั่น
  

เชื่อว่าตามหัวข้อที่ระบุมาทั้งหมดน่าจะครอบคลุมเกี่ยวกับ ทัศนคติได้เกือบหมด ไม่จำเป็นว่าต้องเป็นงานด้านการบริการ งานด้านอื่นๆ เช่น การพยาบาล ช่าง การคำนวณ การผลิต การขนส่ง การค้าขาย ฯลฯ

สำหรับบทความต่อไปผมจะเขียนเกี่ยวกับการแยกหัวข้อย่อยในการจัดการฝึกอบรม (Training-Task Breakdown) และจะยกตัวอย่างการระบุวัตถุประสงค์ทั้งด้าน Knowledge, Skill และ Attitude ให้เห็นชัดเจนว่าต้องประกอบด้วยด้านใด อะไรบ้าง รวมถึงการจะสร้างให้เกิดทัศนคตินั้นอย่างไร รอติดตามครับ

To be continued !!!!